ભાત એ ભારતીય ભોજનનો મહત્વનો ભાગ છે. ભારતમાં ચોખાની હજારો જાતો જોવા મળે છે. જેમાં વાંસના ચોખાનો સમાવેશ થાય છે. કદાચ તમારામાંથી ઘણા આ ચોખાથી અજાણ હશે કારણ કે તે સેંકડો વર્ષોમાં માત્ર એક જ વાર ઉત્પન્ન થાય છે. વાંસના ચોખાના ઘણા સ્વાસ્થ્ય લાભો છે. તેના સેવનથી શરીરની ઘણી સમસ્યાઓ દૂર થઈ શકે છે. ખાસ કરીને પુરુષો માટે વાંસના ચોખા ખૂબ જ ફાયદાકારક માનવામાં આવે છે. આવી સ્થિતિમાં જો પુરૂષો નિયમિતપણે વાંસ ભાતને તેમના આહારમાં સામેલ કરે તો તેમની ઘણી સમસ્યાઓ દૂર થઈ શકે છે.
ભાગ્યે જ એવું કોઈ ભારતીય ઘર હશે જ્યાં દિવસમાં ઓછામાં ઓછું એક વાર ચોખા ન બનતા હોય! પછી તે ઉત્તર ભારતીય ઘર હોય કે દક્ષિણ ભારતીય ઘર. કેટલાક લોકોને તો ભાત ન ખાય તો પેટ ભરતું નથી. દાળ ભાત, રાજમા ચાવલ અને ખીચડી આપણા માટે આરામદાયક ખોરાક છે. મૂડ ગમે તેટલો ખરાબ હોય ઘરે બનાવેલી ગરમ દાળ અને ભાત તરત જ ઠીક થઈ જાય છે. એવું કહેવું જોઈએ કે એક તરફ વિશ્વભરના ફૂડ આઈટમ એક તરફ અને એક તરફ દાળ અને ભાત એક બાજુ. આપણે ભારતીયો યુગોથી ભાતનો અલગ અલગ રીતે પ્રયોગ કરતા આવ્યા છીએ.
દક્ષિણમાં ઈડલી અને ઢોસા બનાવવા માટે ભાતને પીસવામાં આવતા હોય છે જ્યારે પૂર્વીય રાજ્યોમાં પીઠા ચોખાના લોટમાંથી બનાવવામાં આવતા હતા. ફિરની પણ માત્ર ચોખામાંથી જ બનાવવામાં આવે છે. ચોખાના પણ ઘણા પ્રકારો છે. આપણે ઘરે બાસમતી ચોખા ખાઈએ છીએ. એક અહેવાલ મુજબ, ભારતમાં ચોખાની 6000થી વધુ જાતો ઉપલબ્ધ છે! ચોખાની 6000થી વધુ જાતોમાં એક પ્રકારનો ચોખા છે જે સામાન્ય રાશનની દુકાનો અથવા જથ્થાબંધ દુકાનોમાં ઉપલબ્ધ નહિ મળે. આ ચોખાનું નામ છે બામ્બૂ રાઇસ. આ ચોખાનું બીજું નામ મુલ્યારી છે. મૃત્યુ પામેલા વાંસના ઝાડની આ છેલ્લી નિશાની છે.
વાંસના ચોખામાં ફાઈબરનું પ્રમાણ વધુ હોય છે. જેના કારણે તે કોલેસ્ટ્રોલ ઘટાડવામાં ફાયદાકારક સાબિત થાય છે. તેમાં રહેલા ફાયટોસ્ટેરોલ્સ કોલેસ્ટ્રોલ (LDL)ના સ્તરને ઘટાડે છે. તેનું નિયમિત સેવન કોલેસ્ટ્રોલનું સ્તર ઘટાડવામાં મદદ કરે છે. આ સાથે તેમાં ડાયાબિટીસને કંટ્રોલ કરવાના ચમત્કારિક ગુણો છે. તેમાં એન્ટીઑકિસડન્ટ અને લિનોલીક એસિડ ગુણધર્મો છે. જે ડાયાબિટીસ જેવી બીમારીઓનું જોખમ ઘટાડવામાં મદદરૂપ થાય છે. મહિલાઓ માટે વાંસના ચોખાનું સેવન ખૂબ જ ફાયદાકારક છે. જો તમને પણ બાળકને જન્મ આપવામાં સમસ્યા થઈ રહી હોય તો તમે વાંસ ચોખાનું સેવન કરી શકો છો.
આનાથી માત્ર મહિલાઓને જ નહીં પરંતુ પુરુષોને પણ ફાયદો થાય છે. એક રિસર્ચ અનુસાર વાંસના ચોખા ખાવાથી પુરૂષોના શુક્રાણુઓની સંખ્યા ઝડપથી વધે છે, જે પુરુષોની પ્રજનન ક્ષમતાને વધારે છે. અભ્યાસમાં ઉંદરો પર કરવામાં આવેલા સંશોધનમાં જાણવા મળ્યું છે કે વાંસના ચોખાથી પ્રજનન ક્ષમતામાં સુધારો કરી શકાય છે. આવી સ્થિતિમાં જો તમે વંધ્યત્વની સમસ્યાથી સંઘર્ષ કરી રહ્યાં છો તો તમારે વાંસના ચોખાનું સેવન કરવું જોઈએ. વાંસના બીજમાંથી કાઢેલા તેલ દ્વારા પણ વંધ્યત્વની સારવાર કરી શકાય છે.
એક વાટકી ચોખામાં પોષક તત્વોની આ ટકાવારી હોય છે કાર્બોહાઇડ્રેટ્સ -34 ગ્રામ કેલરીની માત્રા -160 પ્રોટીન – 3 ગ્રામ કોલેસ્ટ્રોલ – 0 કોલેસ્ટ્રોલ – 0 વાંસ ચોખા એટલે કે વાંસ ચોખા જંગલમાં રહેતા આદિવાસીઓ દ્વારા ઉગાડવામાં આવે છે. આ ચોખાનું સેવન કરવાથી અનેક પ્રકારની બીમારીઓથી રાહત મળે છે. વાંસ ચોખાને મુલ્યારી તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. આ ચોખા વાસ્તવમાં વાંસની મરતી ડાળીઓનું બીજ છે. તેને બનાવવામાં 60 વર્ષથી વધુ સમય લાગે છે. તેનું વેચાણ મોટાભાગે ઓનલાઈન થાય છે.
વાંસના ચોખા પર કરવામાં આવેલા સંશોધનમાં જાણવા મળ્યું છે કે તેમાં ચોખા અને ઘઉં બંને કરતાં વધુ પ્રોટીનનું પ્રમાણ છે. સાંધાના દુખાવા, કમરના દુખાવા અને સંધિવાના દુખાવા વગેરેમાં પણ તેનું સેવન ખૂબ જ ફાયદાકારક છે. આ લેખમાં આપવામાં આવેલ સ્વાસ્થ્ય સંબંધિત તમામ માહિતી માહિતીના હેતુ માટે લખવામાં આવી છે. તેને કોઈપણ રોગની સારવાર અથવા તબીબી સલાહ તરીકે ન જોવું જોઈએ.